Op de fiets door Sierra Leone

Bij een fietsvakantie zal je waarschijnlijk niet als eerste aan Sierra Leone denken, maar het blijkt het ideale vervoersmiddel te zijn om het land echt te ontdekken. Waar je met een auto of met het openbaar vervoer vaak van de ene naar de andere bekende bezienswaardigheid reist, beleef je op de fiets intieme momenten in kleine dorpjes langs de route. Juist die momenten zorgen ervoor dat Sierra Leone één van mijn favoriete bestemmingen in Afrika is.

‘Wij zullen toch echt uw tassen moeten doorzoeken of er geen verborgen wapens of handgranaten inzitten’. We zijn aangekomen bij een dun, over de weg gespannen touw met hieraan een stukje stof dat kalmpjes in de wind wappert en ons tot stoppen heeft gedwongen. Welkom in Sierra Leone.

Versuft en nog half in slaap komt een agent onder een afdakje vandaan gelopen. ‘Wij zijn opgeleid door de engelsen en moeten iedereen die langskomt controleren op wapens en illegale diamanten’.

Natuurlijk lijken wij op smokkelaars, ongeschoren en rood van het stof. Maar we zijn ook de beroerdste niet en laten de agenten wat door onze tassen snuffelen. Al snel zijn ze tevreden en kan er een officiële verklaring worden opgesteld. ‘Hierbij verklaren wij dat de twee fietsende toeristen zijn gecontroleerd en er daarbij geen wapens of diamanten zijn gevonden’. Drie handtekeningen en een stempel eronder en we mogen onze weg vervolgen.

Eindelijk een goed gesprek

Ik fiets inmiddels op met Erik. Ik kwam hem tegen in Freetown en hij komt uit IJsland. Niet met de fiets maar ingevlogen via Burkina Faso. Later in de week kom ik hem weer tegen op het strand van Black Johnson en we besluiten een stukje samen op te fietsen.

Het is voor beide een welkome afwisseling dat we tijdens het gesprek een keer verder komen dan de standaard vragen die we vijftig keer per dag beantwoorden. ‘Where are you from?, Where are you going?, Why ? Hoewel ook bij ons deze vragen als eerste aan bod kwamen.

Burgeroorlog

Bij de meeste van jullie is Sierra Leone vooral bekent vanwege de burgeroorlog die hier tussen 1991 en 2002 woedde. Het Revolutionair Verenigd Front gesteund door de Liberiaanse president Charles Taylor begon een strijd tegen regeringstroepen, die gesteund werden door Guinee en Nigeria. Deze oorlog werd voor een groot deel gefinancieerd door de smokkel van diamanten. Daarvan nog maar nauwelijks hersteld kreeg de regio te maken met een ebola epidemie.

Inmiddels is de rust gelukkig teruggekeerd, is de ebola crisis voorbij en behoort Sierra Leone tot één van de veiligste en meest stabiele landen in de West Afrika.

Langs de weg staan overal borden van hulporganisaties die scholen, wegen en pompen hebben opgebouwd. Het lijkt al met al weer de goede richting op te gaan.

Tiwai Island

Als ik wakker wordt zijn er al 6 paar ogen op mij gericht. Het is half 7 in de ochtend, maar er heeft zich al een groepje kids rond de tenten verzameld. Het is zaterdag en ze zijn vrij van school. Ik draai me nog een keer om, maar dat veroorzaakt een enthousiast groepsgesprek en dus maak ik maar aanstalten om de nieuwe dag te beginnen. Misschien had ik gisteren toch de moeite moeten nemen om de buitentent op te zetten.

Zodra er meer beweging komt wordt het stel toeschouwers al snel verdriedubbeld en moet ik oppassen dat ik tijdens het opbreken van de tent niet de ogen van een paar kinderen uitprik met de tentstokken.

We zijn op weg naar Tiwai Island. Dit eilandje ligt middenin een grote rivier en wordt helemaal community based gerund door lokale gidsen en koks. Tiwai Island heeft een ongekende tropische schoonheid en er leven dieren die je bijna nergens ter wereld vindt, waaronder het dwergnijlpaard en vele soorten apen.

Na een paar uur fietsen en een kort boottochtje over de rivier Moa komen we aan op het eiland en lopen meteen een tropische jungle in. Hangmatten bij het water en wandelpaden door de jungle zorgen ervoor dat we ons de rest van de dag prima vermaken.

Tijdens onze twee uur durende wandeling zien we verschillende soorten apen, veel grote neushoornvogels, honderden vlinders en verschillende soorten hagedissen. Onderweg stap ik met mijn slipper bijna op een (helaas overleden) zwarte cobra en bedenk me dat het bij de volgende wandeling misschien slim is om schoenen aan te trekken. Ook de spinnen ontbreken niet en zorgen ervoor dat ik mijn tent voor het slapen gaan drie keer controleer op ongewenste gasten.

Stilstaan in Kenema

Langs verschillende diamantmijnen vervolgen we onze weg naar Kenema. De derde stad van Sierra Leone en vooral bekend door de diamanthandel. Tijdens onze zoektocht naar avondeten lopen we door de stad en worden tot staan geroepen door een paar verkopers van muziek cd’s.

Gezien we daar geen interesse in hebben lopen we door en worden prompt tot staan geroepen door het volgende verkoopstalletje met plastic emmers. Dat is ook niet ons ding en weer lopen we verder.

Nog meer roepen om aandacht volgen en opeens beseffen we dat wij twee de enigste personen zijn die bewegen. Al het verkeer en tientallen voetgangers staan stil terwijl wij ons daar een weg doorheen banen. Dan zien we midden op de weg een agent staan met de hand in de lucht terwijl achter hem langzaam de vlag wordt gestreken. Laten wij dan ook maar even blijven staan. Als de vlag opgevouwen is en de agent zijn arm uit de lucht haalt vervolgt iedereen zijn weg weer en kunnen ook wij weer op zoek naar ons avondeten.

Na enige navraag blijkt dat het bij wet verplicht is om stil te staan wanneer bij zonsondergang de vlag van Sierra Leone wordt binnengehaald.

Nationale schoonmaakdag van Sierra Leone

Met onafhankelijkheidsdag in aankomst heeft de president een serie nationale schoonmaakdagen ingesteld. Iedereen die er toe in staat is moet deze dag aan de slag. Overal in Sierra Leone worden straten geveegd, gras gekapt, watergeulen en potholes gedicht. Er is geen voertuig op de weg en als wij op pad gaan worden we regelmatig tot stilstand geroepen.

Het is schoonmaakdag en er mag niet worden gereist. Dat hadden we al gehoord, maar het leek ons te bizar voor woorden, dat hadden we vast verkeerd begrepen. Daarnaast zat ons hotel zonder water, elektriciteit en inmiddels ook eten.

We gaan dus toch fietsen en komen wegversperring na wegversperring tegen. Met de fiets is daar meestal wel omheen te draaien. Regelmatig worden ook de karren of banken voor ons aan de kant geschoven. Iedereen lijkt inderdaad wel aan de schoonmaak te zijn.

Onze voortgang gaat voorspoedig tot we bij een laatste barricade net buiten de stad komen. We mogen niet door en moeten ook mee helpen. Na een korte onderhandeling en wat zwaaien met een machette mogen we dan toch weer doorfietsen. Waarschijnlijk waren ze niet onder de indruk van onze grasmaai kwaliteiten en vreesden ze dat er eerder benen van de buren omgehakt werden dan de bedoelde olifantengras stengels.

Een spannende overtocht

Later deze dag volgt een nieuwe uitdaging. De rivier oversteken in een uitgeholde boomstam. Aangekomen op de oever van de rivier begin ik met het afladen van de fiets maar nog voordat ik mijn tweede tas eraf kan halen wordt hij al opgetild en in de kano geladen… OK….. Tot onze verbazing wordt ook de fiets van Erik erin gezet en wordt de kano met nu 2 zwaarbeladen fietsen en 7 personen van de wal geduwd.

We beginnen gevaarlijk te wiebelen en Erik en ik roepen meteen in koor ‘Stop, stop go back!!’ Maar we krijgen een gelachen antwoord terug. ‘Stay still, we’re going now, no worries’ ..

Conclusie

Sierra Leone werd al snel één van mijn favoriete fietslanden. De bevolking is uitermate gastvrij en de natuur is vaak overweldigend. Witte stranden, tropisch regenwoud, vele soorten dieren die verder in west Afrika snel aan het verdwijnen zijn en geweldige ‘dirt roads’, maken dat Sierra Leone veel voor zich heeft spreken. Een absolute aanrader!

(Foto’s Maarten van de Biezen).