Met een jacht vertrekken we uit de haven van Kaapstad. Onze boot is onderweg naar het Robbeneiland dat op zo’n 11 kilometer en een half uurtje varen vanuit de kust ligt. Voorheen was er op het eiland een beruchte gevangenis, waar onder andere Nelson Mandela een jarenlange gevangenisstraf heeft uitgezeten. Tegenwoordig staat het eiland op de lijst van cultureel erfgoed van Zuid-Afrika en is het een populaire toeristische bestemming geworden.
De eerste bezoekers aan Robbeneiland waren vissers die het eiland in 1499 ontdekten terwijl ze op zee aan het vissen waren. In de 16e eeuw werd het eiland voor het eerst als gevangenis gebruikt door de Nederlandse kolonisten. Hiervan zijn slechts nog maar een paar overblijfselen van bewaard gebleven. De gevangenis werd opnieuw opgebouwd om tijdens de apartheid politieke gevangenen in op te sluiten.
Nelson Mandela
In 1964 werden tientallen politieke gevangenen die openlijk tegen de apartheid waren naar het afgelegen en zwaar bewaakte eiland gebracht. Na het Rivoniaproces werden ook Nelson Mandela en 7 andere ANC partijgenoten veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf op Robbeneiland.
De leider van de anti-apartheid beweging spendeerde 18 van de totaal 28 jaar durende gevangenisstraf op Robbeneiland. Zijn cel was slechts 6 vierkante meter groot en was in het zwaarst bewaakte deel van de gevangenis. Hier werden politieke leiders in eenzame opsluiting gezet. Contact met de buitenwereld evenals bezoekers waren verboden.
Nelson Mandela schreef hier in het geheim het eerste deel van zijn autobiografie. Ook schreef hij vele liefdesbrieven naar zijn vrouw, maar in de jaren 60 mochten gevangenen niet meer dan twee brieven per jaar versturen.
Nelson Mandela Universiteit
De leefomstandigheden in de gevangenis hadden een erg slechte reputatie. Vooral de eerste jaren waren wreed en beangstigend voor de gevangenen. Tijdens zijn jaren op Robbeneiland motiveerde Mandela zijn medegevangenen om te gaan studeren. Daarmee kreeg het zinloze uitzicht toch nog enige betekenis. Hierdoor werd het eiland al snel bekend als de ‘Nelson Mandela Universiteit’.
In 1982 werd Mandela overgeplaatst naar een gevangenis in Kaapstad. In 1990 kwam hij vrij en werd het ANC gelegaliseerd. Bij de eerste vrije, niet-raciale verkiezingen in 1994 werd de op dat moment 75-jarige Mandela gekozen tot president van Zuid-Afrika.
In 1996 verlieten de laatste gevangenen Robbeneiland. Na de sluiting van de gevangenis een jaar later besloot de overheid om zowel de gevangenis als het eiland open te stellen voor bezoekers. Zo veranderde het eiland van een plek vol wreedheden en onderdrukking naar een pelgrimsoord. Een plaats die symbool staat voor de volhardendheid van de anti-apartheid beweging.
De rustige sfeer van nu staat dan ook in diep contrast van het verleden van het Robbeneiland en een bezoek zal zeker indruk maken.
Museum
Voormalige bewakers en gevangenen die samen met de voormalig president Nelson Mandela op het eiland zaten werken tegenwoordig als gids voor de bezoekers. In de gevangenis die tegenwoordig dienst doet als museum is veel fascinerende informatie te vinden over de sobere omstandigheden en het dagelijkse leven van voorheen.
Het 574 hectare grote eiland is ook het leefgebied van vele soorten (zee)vogels. Zo komen er meer dan 70 vogelsoorten voor, maar je vindt er ook pinguïns en pelsrobben.
Bezoek Robbeneiland
Het eiland trekt veel bezoekers en het kan er soms best druk zijn. Verstandig is het dan ook om je tickets vroeg te regelen. Zeker in periodes van de school vakanties wanneer ook de Zuid-Afrikanen zelf er in grote getallen naartoe gaan.
Tickets boeken voor een tour kan via http://www.robben-island.org.za en kosten 550 Rand (300 voor kinderen). De tours vertrekken om 9.00, 11.00 en 13.00 uur en duren 3,5 tot 4 uur. Dat is inclusief de overtocht met de boot (2x 30 minuten). In het hoogseizoen vaart er vaak ook nog een boot om 15.00 uur. De trips vertrekken vanuit de haven bij Nelson Mandela Gateway in het Waterfront.
