Eén van de hoogtepunten bij een bezoek aan Dzanga Sangha in de Centraal Afrikaanse Republiek is een ontmoeting met de gorilla’s die hier in het regenwoud leven.
Na de briefing bereiden we ons voor op een paar uur durende wandeling en zijn blij verrast als we na een half uurtje lopen twee rangers treffen die ons laten weten dat de gorilla’s vlakbij zijn. Die franse taal is toch nog wel een dingetje.
Om de gorilla’s niet te veel te storen zijn de bezoeken gelimiteerd tot 3 toeristen per keer en dat twee keer op een dag voor maximaal een uur. Bezoekers moeten 16 jaar of ouder zijn en het is niet toegestaan de dieren te bezoeken als je verkouden of ziek bent. Mondkapjes zijn al verplicht net voor Corona ons leven veranderd.
Afhankelijk van waar de groep die je bezoekt zich bevindt kan de wandeltocht tussen de 30 minuten en 3 uur duren. Dat je de gorilla’s ziet is bijna gegarandeerd, omdat er rangers in de buurt blijven van de groepen om ze te beschermen tegen stropers. Deze rangers staan in contact met het basiskamp, waardoor de lokaties altijd bekend zijn.
Op de informatie borden staat verder te lezen ‘All activities in the forest have the potential risk of encountering elephants in which case you should be able to run. Please check your state of health and physical fitness before your arrival!’ Helaas blijven nieuwe ontmoetingen met de bosolifanten uit, maar we hebben een dag eerder al genoeg van ze kunnen genieten in de Dzanga Bai.
Makumba, Mati & Mongambe
Vanuit Bayaka is het mogelijk om 3 verschillende groepen laaglandgorilla’s te bezoeken vanuit twee basiskampen. Wij rijden naar Bai Hokou, waar 2 van de 3 groepen leven. De meest bezochte is de Makumba groep. Deze bestaat uit de silverback Makumba met zijn vrouwtje en een 3-jarige tweeling en een in 2019 geboren baby. Ze zijn gewend aan bezoekers en terwijl Makumba gewoonlijk geniet van zijn dagdromen, zijn de kleintjes erg nieuwsgierig naar de bezoekers en komen vaak heel dichtbij. Een paar meter afstand houden is de bedoeling, maar niet altijd mogelijk met de speelse kleintjes.
Wij bezoeken echter de familie van de silverback Mati. Deze groep wordt na enkele jaren observatie pas sinds eind 2019 bezocht door toeristen en dat blijkt al snel als Mati een paar schijnaanvallen uitvoert op ons. Gorilla’s zijn van nature verre van agressief. Deze grote mensapen staan bekend als rustige en vredige dieren. Mati moet echter nog even wennen aan bezoek en staat te brullen en met takken te zwaaien op slechts een paar meter voor ons. Voor het eerst in mijn leven was ik echt bang en minuten lang stond ik met een bonkend hart en trillende handjes. Toen ik eindelijk de camera weer stil kon houden liet hij nog maar eens zien wie er hier de baas is, vandaar dat een aantal van de foto’s niet helemaal scherp zijn…
Dichterbij Bayaka is er de Mongambe groep, de eerste groep die hier door het WWF gevolgd werd.
De westelijke laaglandgorilla
De westelijke laaglandgorilla is de grootste ondersoort van de westelijke gorilla’s. Ze leven in Centraal Afrika in de regio tussen Nigeria en Congo. De dieren bewonen de warme laagland regenwouden. De westelijke laaglandgorilla is kleiner dan de berggorilla’s die je bijvoorbeeld in Uganda en Congo treft. Een volwassen silverback weegt tussen de 135 tot 175 kilo en de vrouwtjes tussen de 53 en 104 kilo. Ze leven in kleine groepen met één volwassen mannetje en 3 tot 6 vrouwtjes. Het mannetje, de zilverrug, is de groepsleider. Hij bepaalt wanneer er wat gebeurt en waar de groep naartoe gaat. Ook is er een hiërarchie binnen de vrouwengroep.
De gorilla’s worden tussen de 50 en 60 jaar oud en de vrouwtjes hebben net als ons een draagtijd van 9 maanden. De dames zijn vruchtbaar van hun twaalfde levensjaar en krijgen maar eens per 4 of 5 jaar een baby. Een vrouwtje kan dus ook maar voor maximaal 10 nieuwe kleine gorilla’s zorgen. Wel groeien de baby’s als kool en twee keer zo snel als een mensenbaby.
Bezoek de gorilla’s in Dzanga Sangha
De meeste bezoekers komen met een klein vliegtuigje vanuit Bangui naar Bayanga. Een vliegtuig kost je rond de €3000, maar als je op tijd boekt is er de mogelijkheid om de kosten te delen met andere reizigers (max. 9). Overland is ook een mogelijkheid, maar door de slechte wegen en de vele corrupte checkpoints een regelrechte nachtmerrie. De afstand is 500 kilometer, maar reken op zo’n 12 tot 15 uur reistijd. Je kunt een auto met chauffeur huren voor €125 tot €150 per dag, dat is zonder brandstofkosten en geld dat je ongetwijfeld kwijt raakt bij de tientallen checkpoints.
Wij kozen ervoor om vanuit Libongo in Kameroen met een motorboot naar Bayanga te varen. Het originele plan was om eerder met de truck de grens over te steken bij Berbérati. Tijdsdruk vanwege eerdere problemen onderweg zorgen ervoor dat we onze planning aanpassen en richting Libongo rijden. Het levert tijdwinst op, maar ook hier staan we tientallen keren per dag lange tijd stil bij checkpoints van het leger, de politie en de handhavers van de verkeersveiligheid. Het is een spelletje van wie heeft de langste adem. Wil je snel doorrijden, dan mag je diep in de buidel graaien. Heb je meer tijd dan dalen de kosten vanzelf.
Vanuit Congo is Bayanga ook bereikbaar per boot vanuit Ouesso. Via deze weg is een visum on arrival beschikbaar. In beide gevallen stop je in Bomandjokou voor het checkpoint van het leger. Daarna vaar je tien minuten verder naar Lidjombo waar je na betaling van 30.000 CFA je visum voor de Centraal Afrikaanse Republiek krijgt.
Vanuit Bayanka is het 35 kilometer rijden naar Bai Hokou. Dat lijkt niet ver, maar vanwege de slechte weg doe je er zo’n 2 uur over. Vanuit het kamp dat slecht 2 kilometer van de grens met Congo ligt ga je vervolgens op zoek naar de gorilla’s.
Soms rijst de vraag of we deze dieren wel moeten bezoeken en storen in hun bestaan. Het is een lastige vraag. Feit is wel dat met het geld wat door toeristen betaald wordt onder meer de rangers die de dieren beschermen betaald worden.
Foto’s: Maarten van de Biezen
