Naast het bezoeken van gorilla’s, heb je bij Bai Hoku in de Centraal Afrikaanse Republiek de mogelijkheid om een groep mangabeys van ruim driehonderd individuen te bezoeken.
Na ons bezoek aan de de gorilla groep van Mata trekken we de jungle weer in op zoek naar mangabeys. Soms moet je uren lopen om de apen te vinden, maar wij hebben geluk en na nog geen kwartier horen we de eerste geluiden. Een paar minuten laten bevinden we ons opeens midden in de groep. Overal om ons heen verzamelen de dieren eten, vlooien elkaar en vermaken zich met Kama Sutra.
De soort mangabeys die hier leven zijn Olijfmangabeys. Deze naam hebben ze gekregen vanwege hun grijze olijfgroene kleur vacht. Mangabeys zijn nauw verwant aan bavianen en mandrils. In een groep mangabeys leven meestal meerdere volwassen mannetjes en meerdere vrouwtjes, maar groepen zo groot als hier kom je zelden tegen. Groepen beperken zich meestal tot enkele tientallen. Normaal gesproken leiden grotere aantallen tot problemen tussen de competitieve mannetjes.
Waarom dat hier niet het geval is wordt nog onderzocht door het Primate Habituation Program van het WFF die de groep sinds 2004 volgt. Eind 2016 groeide de groep tot verbazing van de onderzoekers uit tot ruim 300 dieren. Zulke permanente ‘supergroepen’ worden maar zelden gezien. De meest opvallende andere gevallen zijn de mandrills in Lope, Gabon (met groepen van meer dan 800 apen) en de zwart-witte colobus in de Nyungwe bossen van Rwanda. Eén van de redenen voor de grote groep mangabeys bij Bai Hoku kan zijn dat ze op deze manier veiliger zijn voor roofdieren als luipaarden en slangen.
Stofzuigers
De groep fungeert als stofzuigers van het regenwoud. Ze stropen de grond af op zoek naar fruit, zaden, insecten en paddestoelen. Het overdadige aanbod van voedsel in Dzanga Sangha kan een andere reden voor de groepsgrootte zijn.
De behendige mangabeys bij Bai Hoku in de Centraal Afrikaanse Republiek vertonen ook een aantal andere uitzonderlijke en interessante gedragingen. Deze houden op hun beurt mogelijk ook verband met de zeer grote groepsgrootte. Al snel nadat onderzoekers de groep begonnen te volgen, werd het duidelijk dat bepaalde individuen, meestal volwassen mannetjes, af en toe op andere zoogdieren jagen. Zo zijn er waarnemingen van mangabeys die kleine antilopes (duikers) en een aantal knaagdiersoorten achtervolgen en vangen.
Leuk weetje: De naam mangabey komt van de havenstad Mangabe in Madagaskar. Op het eiland komen deze apen echter helemaal niet voor. Waarschijnlijk zijn ze eeuwen geleden vanuit centraal Afrika via deze havenstad naar Europa gebracht.
Saline tour
Na uitgebreid kennis gemaakt te hebben met de mangabeys trekken we erop uit om enkele van de open plekken in het regenwoud te bezoeken. Deze worden ook wel salines of bai’s genoemd. Op al deze plekken heb je kans om olifanten, buffels en gorilla’s te zien. Ze zijn, hoewel vaak een stuk kleiner, te vergelijken met de Dzanga Bai waar je gegarandeerd tientallen bosolifanten en andere dieren aantreft.
Eén van de beste manieren om het ecosysteem van het regenwoud te ervaren is ter voet. Wij wandelen achtereenvolgend naar de Ngubunga Bai, Bakulangu Bai (vernoemd naar de grote vogelsoort Turaco), de twee Mosokpo Bai’s (‘modder’ in de BaAka taal), Mongole Bai en Dibwe Bai (‘rots’ in de BaAka taal). Verschillende keren horen we olifanten en gorilla’s, maar helaas krijgen we ze niet meer te zien. Toch is het een unieke ervaring om, veelal op blote voeten, midden in Afrika door de jungle te wandelen terwijl achter elke boom een gorilla of bosolifant kan schuilen.
Foto’s: Maarten van de Biezen
