BENIN – Na een korte reis komen we aan bij het prachtige Nokoué meer, een enorme watermassa vlakbij de stad Cotonou, in het zuidoosten van Benin. Dit meer herbergt een van de meest fascinerende dorpen van het Afrikaanse continent: Ganvié. Een paaldorp dat bekendstaat als het “Venetië van Afrika”. We stappen aan boord van een gemotoriseerde pinasse, een traditionele houten boot en glijden over het water op weg naar dit unieke dorp dat volledig op palen boven het water is gebouwd.
Ganvié, dat in de 16e of 17e eeuw werd gesticht, is het grootste paaldorp van Afrika. Het dorp werd oorspronkelijk gebouwd door de Tofinu bevolking, die een toevluchtsoord zocht om te ontsnappen aan de slavenhandel die in die tijd in volle gang was. De Tofinu slaagden erin te vluchten naar het meer, omdat de slavenhandelaars, voornamelijk de Dahomey strijders, door religieuze taboes niet het water opgingen. Hierdoor konden de Tofinu op het water een veilige gemeenschap opbouwen, ver weg van het geweld en de wreedheden van de slavenjagers.
Talloze huizen op houten palen
Bij het naderen van Ganvié zie je het dorp langzaam aan de horizon verschijnen, met talloze huizen en hutten die hoog op houten palen staan. Het is een geweldig gezicht. De paalwoningen, gebouwd van lokale materialen zoals riet en hout, geven het dorp een authentieke en tijdloze sfeer. De constructies zijn zo ontworpen om de huizen boven het water te houden, beschermd tegen overstromingen en de dagelijkse bewegingen van het meer. Ganvié is een levendig dorp met een bevolking van ongeveer 20.000 mensen, die hun levensstijl volledig hebben aangepast aan het leven op het water.
Dagelijks leven in Ganvié
Het leven in Ganvié speelt zich af op het water. De inwoners, mannen, vrouwen en kinderen, maken gebruik van kleine houten kano’s om zich door het dorp te verplaatsen. Mannen varen dagelijks naar de vissersgebieden op het meer, terwijl vrouwen de vis marktklaar maken en naar omliggende gemeenschappen vervoeren. Het leven draait om de visserij. Het meer biedt overvloedig voedsel in de vorm van vis, met name tilapia. Deze wordt gevangen met behulp van unieke vistechnieken, zoals de viskwekerijen die op het meer zijn opgezet.
Wat bijzonder is aan Ganvié, is hoe volledig geïntegreerd het leven op het water is. Kinderen varen in kleine bootjes naar school. Vrouwen roeien naar de markt om goederen te verkopen en families verplaatsen zich met hun kano’s om elkaar te bezoeken. Het is bijzonder om te zien hoe deze gemeenschap zich volledig heeft aangepast aan hun unieke omgeving.
Elke dag begint met de ochtendroutines op het water, terwijl de geluiden van peddels in het water en geroezemoes van de gemeenschap de lucht vullen.
Terwijl we door het dorp varen, zien we hoe de huizen zijn ingedeeld in ‘straten’ en buurten, elk verbonden door het netwerk van waterwegen dat het dorp doorkruist. Er zijn zelfs drijvende markten waar de bewoners hun verse vis, groenten en ambachten verhandelen, allemaal vanaf hun kano’s. De kleurrijke kleding van de mensen contrasteert prachtig met het blauw en groen van het meer, wat een schilderachtig beeld oplevert.
Omdat ik nog wel een souvenirtje wil meenemen ga ik in onderhandeling. Ik zag een antiek voodoo beeldje staan en kon dat niet laten schieten. Na een kwartiertje onderhandelen kwamen we een prijs overeen en staat het beeldje nu bij mij op de vensterbank. Compleet met spijkers, dus blijf voorlopig maar aardig tegen me…
Vindingrijkheid en aanpassingsvermogen
Ganvié is niet alleen een indrukwekkend dorp vanwege zijn unieke ligging, maar het is ook een voorbeeld van menselijke vindingrijkheid en aanpassingsvermogen. Het leven hier is simpel en tegelijkertijd buitengewoon complex, volledig afgestemd op de natuurlijke omgeving. De gemeenschap heeft haar tradities en cultuur weten te behouden, ondanks de modernisering die delen van Benin nu doormaakt.
Foto’s Maarten van de Biezen.
