Het nationale park Odzala-Kokoua in Congo wordt ook wel het Shangri-la voor natuurliefhebbers genoemd. Het ligt in het hart van het op één na grootste tropische regenwoud ter wereld en is het leefgebied van de bedreigde westelijke laaglandgorilla’s, bosolifanten en 444 vogelsoorten. Het Odzala-Kokoua National Park is één van de oudste nationale parken van Afrika. Het wordt al sinds 1935 beschermd en in 1977 werd het aangewezen als biosfeerreservaat. In 2001 werd die status omgezet naar die van een Nationaal park. Odzala beslaat een uitgestrekt gebied van 13.500 vierkante kilometer en ligt in het hart van het Congobekken.
Na de Amazone is het Congobekken het grootste regenwoud ter wereld. Het beslaat meer dan twee miljoen vierkante kilometer over zes landen en is goed voor 18% van de overgebleven regenwouden ter wereld. In het Congobekken vind je één van de biologisch meest diverse en soortenrijke gebieden op aarde. Hier leeft de lokale bevolking al meer dan 50.000 jaar in harmonie met de natuur. Het Congobekken levert schoon drinkwater, voedsel en onderdak aan meer dan 75 miljoen mensen.
Natuurbeheer en stroperij
In 2010 sloot de Zuid Afrikaanse organisatie African Parks een 25-jarige overeenkomst met het Ministerie van Bosbouw, Duurzame Ontwikkeling en Milieu van de Republiek Congo om deze uniek natuur te beschermen. De enorme oppervlakte, afgelegen ligging en de dichte habitat van Odzala maken dat dit nog steeds een hele uitdaging is. Binnen de grenzen van het park wonen ongeveer 12.000 mensen die de natuurlijke hulpbronnen gebruiken om te overleven. Omdat er weinig andere optie zijn wat betreft de voedselvoorziening blijft stroperij een groot probleem in Odzala-Kokoua. Zo werden er in 2019 14.500 wildvallen verwijderd en werd er 50 ton bushmeat in beslag genomen. Geen goed nieuws voor het wild in het park en dan met name de westelijke laaglandgorilla’s waarvan een aanzienlijk deel van de resterende populatie zich binnen de grenzen van het park bevindt.
African Parks houdt zich momenteel dan ook voornamelijk bezig met het ontwikkelen van duurzaam levensonderhoud en landbouwprojecten voor de mensen in en rond het park. Dit kost tijd, de lokale bevolking leeft immers al lange tijd op deze manier en het veranderen van menselijk gedrag doe je niet zomaar. Langzaam wordt het voor hun toch ook steeds duidelijker, dat met het beschermen van de natuur in Odzala-Kokoua, zowel mens als dier zijn gebaat. In het ziekenhuis en een kliniek opgezet door de organisatie zijn inmiddels al duizenden mensen behandeld die zonder African Parks geen toegang tot zorg hadden kunnen krijgen. Buiten de grenzen van het park zijn 40.000 cacaobomen geplant en zijn er meer dan 100 bijenkasten neergezet om zo een alternatief inkomen te bieden in plaats van stroperij.
Uitbreiding van het park
In december 2020 heeft de overheid bekend gemaakt dat het Lossi Gorilla Sanctuary aan het park wordt toegevoegd en dat ze de beveiliging in en rond het park willen verdubbelen. Ook is de intentie om het toerisme meer te promoten. Al met al goede ontwikkelingen.
Verschillende bosolifanten worden gevolgd door middel van een gps tracker. Zo hoopt men meer inzicht te krijgen in de bewegingen van de dieren door het park. Ook wordt de data gebruikt om te kijken waar de park rangers het beste kunnen worden ingezet.
Odzala is een van de meest botanisch diverse gebieden ter wereld, met meer dan 4.400 geregistreerde plantensoorten, waaronder kenmerkende bosjes Senegalese dadelpalm die verspreid liggen langs de oevers van de Mambili rivier.
De biodiversiteit van Odzala is niet minder uitzonderlijk en herbergt meer dan 100 zoogdiersoorten. Naast de eerder genoemde gorilla’s en bosolifanten leven er chimpansees, buffels en vele antilope soorten zoals de bongo en sitatunga. Het is ook één van de laatste plekken in dit deel van Afrika waar de gevlekte hyena nog voortkomt.
Andere roofdieren zijn de serval en de gouden kat en het zelden geziene luipaard.
Westelijke laaglandgorilla
In het park zijn verschillende open plekken (bais) waar het mogelijk is om wild te spotten. In de dichte bossen is dat vrijwel onmogelijk. Gorilla’s laten zich daar echter niet heel vaak zien.
Er worden momenteel enkele groepen gevolgd met de bedoeling ze aan mensen te laten wennen, zodat bezoekers van het park een uur met ze mee kunnen brengen. Dit kan ook al gedaan worden bij de drie kampen in het park. Niet heel natuurlijk, maar ik denk dat het uiteindelijk wel tot een vaste bron van inkomsten kan leiden om de diersoort en de unieke natuur van het Congobekken te beschermen. Ik heb een soortgelijke excursie gedaan in Dzanga Sangha in de Centraal Afrikaanse Republiek en als ik een mooiste wildontmoeting in Afrika moet noemen staat deze zeker in de top 3.
De steile helling van Ekoutou met zijn korstmossenbos en het Djoua moeras in het noordwesten van het park zijn enkele van de meest afgelegen gebieden waar slechts een paar wetenschappelijke expedities zijn uitgevoerd.
Bezoek Odzala-Kokoua National Park
Bij het park zijn 3 luxe lodges. Lango, Mboko en Ngaga. Deze worden alle 3 beheerd door Odzala Discovery Camps. Dit maakt een bezoek doorgaans geen budget reis, maar je geld komt wel goed terecht. Een deel van de inkomsten stroomt direct terug in projecten die de lokale bevolking ondersteunen.
Momenteel is het park het beste te bereiken per vliegtuig (maandag en donderdag of met een charter) vanuit Brazzaville. Heb je een goede 4×4 dan kan je een poging wagen om de weg naar het park te bedwingen. Een derde optie is om de rit te regelen via Congo Conservation Company. Gewoonlijk hebben die dagelijks een busje die de rit maakt. Wil je met eigen vervoer naar het park komen, informeer dan of de barge bij Etoumbi die auto’s over de in werking is discover@congoconservation.travel.
Het park kan het hele jaar door worden bezocht. De beste (droogste) maanden zijn van juni tot september en van december tot en met februari.
Zie voor meer informatie de website van African Parks
